• Logopeda

        • Kącik logopedyczny

          Mowa w dużej mierze wpływa na całokształt rozwoju dziecka, a szczególnie na jego powodzenie w szkole. Daje możliwości komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie swoich myśli, własnych opinii i uczuć. Podstawą dla wyraźnej wymowy jest prawidłowe oddychanie, czysta fonacja, umiejętna artykulacja przy sprawnie funkcjonujących narządach mowy, umiejętność różnicowania dźwięków oraz prawidłowa analiza i synteza słuchowa.

           

          W naszej szkole dzieci z oddziałów przedszkolnych oraz uczniowie klas I-VIII uczęszczają na terapię logopedyczną w formie zajęć indywidualnych, grupowych i zbiorowych.

          Godziny pracy:

Poniedziałek 08:00 – 12: 35

Czwartek 08:00 – 12:35

Piątek 09:50 – 10:35 10:50 – 11:50 godzina dostępności dla rodziców i uczniów

           

           

           

          Etapy rozwoju mowy dziecka

          Wyróżniamy pięć podstawowych okresów kształtowania się mowy:

          • Okres prenatalny - już wtedy dziecko odbiera bodźce, kształtują się organy mające wpływ na artykulację, pojawiają się pierwsze odruchy. Dziecko w trzecim trymestrze, dzięki wykształconemu słuchowi, uwrażliwia się na głos matki, intonację i dźwięki mowy.
          • Okres melodii (0-1 rok życia) - można podzielić na okres krzyku (0-3 miesiąc życia), kiedy dziecko za jego pomocą komunikuje swoje potrzeby, takie jak głód, zmęczenie, choroba czy brudna pieluszka. Później mamy etap głużenia - dziecko wydaje dźwięki podobne do głosek g r lub samogłosek. Głużenie obserwowane jest u wszystkich dzieci, również u głuchych. Około 5-6 miesiąca życia pojawia się gaworzenie. W przeciwieństwie do głużenia jest celowe.

          Dziecko obserwując artykulację dorosłych samo stara się układać swoje narządy, by uzyskać żądany dźwięk - stąd najczęściej pojawiającymi się sylabami w tym okresie są "ma pa ba". Próby te przypominają pierwsze słowa "ma-ma-ma-ma ba-ba-ba". Dopiero pod wpływem otoczenia nabierają znaczenia i zostają skrócone. Dziecko około 12 miesiąca życia mówi ze zrozumieniem od 3 do 5 wyrazów, przy czym rozumie znacznie więcej.

          • Okres wyrazu (1-2 rok życia) - można podzielić na dwa etapy: 12-18 miesiąc życia to okres wypowiedzi jednowyrazowej i 18-24 miesiąc życia to okres wypowiedzi dwuwyrazowej. Rozwój mowy dziecka w tym okresie podąża ku poszerzeniu zasobu słownictwa (wypowiadanego i rozumianego) oraz opanowywaniu struktur gramatycznych. W tym okresie dzieci rozumieją znacznie więcej słów niż są w stanie wypowiedzieć. Dzieci bardzo często upraszczają wypowiedzi do jednej sylaby (miś - mi, daj - da, chodź - oć). Ich aparaty artykulacyjne nie są wystarczająco rozwinięte. Pośród pierwszych słów najwiecej jest tych odnoszących się do najbliższego otoczenia i z upływem czasu słownik ten bogaci się o rzeczowniki (nazwy osób: mama, tata, baba; części ciała: ucho, oko; zwierzęta: kura – ‘koko’, pies 'hau', kot) i czasowniki - nazwy przedmiotów i czynności obserwowanych w codziennym życiu. W tym okresie powinny pojawić się samogłoski ustne (a, o, e, u, i) oraz spółgłoski (p, b, t, d, k, g, ch, w, f, ś, m, j, ń, n, l). Dziecko w wieku 18 miesięcy ma w swoim słowniku czynnym około 50 wyrazów, a 2-letnie od 50 do 200–300 wyrazów.
          • Okres zdania (2-3 rok życia) - okres ten przypada pomiędzy 24 a 36 miesiącem życia dziecka. Dziecko początkowo opanowuje zasady gramatyki, używa zdań prostych "mama daj" i nie przestrzega reguł gramatycznych. Może mieć przy tym problemy z fleksją - odmianą (np.: 'narysujełem kółek' zamiast 'narysowałem kółko'). Oczywiście z każdym dniem zauważalny jest rozwój dziecka. Ze zdań prostych przechodzi do tych bardziej złożonych. Wypowiedzi dziecka stają się coraz bardziej zrozumiałe dla otoczenia. W tym okresie u dzieci pojawiają się wszystkie samogłoski oraz więsza część półgłosek (m, n, l, ł, j, ń, p, b, t, d, k, g, ch , f, w, ś, ź, ć, dź). Pod koniec tego okresu, u progu edukacji przedszkolnej pojawiają się też s, z, c, dz. Mogą się jeszcze zdarzać opuszczenia głosek lub sylab (np. ‘midol’ — pomidor, ‘podenki'- spodenki’, ‘kalpetki’ — skarpetki, ‘modziki’ — samochodziki), przestawianie ich kolejności (np. ‘kapaneczka’ — kanapeczka). Typowe są substytucje (zamiany) głosek trudniejszych na łatwiejsze artykulacyjnie, np. s, z, c, dz na ś ,ź, ć, dź; sz, rz (ż), cz, dż na ś ,ź, ć, dź lub s, z, c, dz; r na l (rzadziej na j). Pod koniec okresu zdania dzieci używają od 500 do 1000 wyrazów.
          • Okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 rok życia) - jest to najdłuższy okres w rozwoju mowy dziecka. W czasie jego trwania zachodzi wiele zmian jakościowych w wymowie dziecka. Pod koniec tego okresu dziecko powinno poprawnie artykułować wszystkie głoski języka polskiego.

           

          Dziecko rozmawia ze swoimi opiekunami, rówieśnikami bardzo swobodnie. W swojej komunikacji posługuje się dłuższymi zdaniami. Często obserwuje się problemy z długimi wyrazami, czyli takimi które mają więcej niż cztery sylaby. Stąd biorą się “kosmiczne słowa”, np. “lokolotywa” zamiast “lokomotywa”. Zjawiskiem, które jest typowe dla okresu swoistej mowy dziecięcej są neologizmy. Są to twory językowe, które dziecko tworzy samo.

           

           

          Kiedy udać się do logopedy?

          Powinniśmy być czujni, jeśli chodzi o rozwój naszego dziecka. Skupiać się nie tylko na artykulacji, lecz także na słuchu, zachowaniu, oddychaniu malca oraz budowie narządów artykulacyjnych. Jeśli mają Państwo jakiekolwiek wątpliwości, należy zgłosić się do logopedy. Pamiętajmy, że naszemu dziecku z pewnością to nie zaszkodzi, a tylko może pomóc.

           

          Podstawowe sygnały, które powinny nas zaniepokoić:

          – częste oddychanie ustami (nie licząc sytuacji, kiedy dziecko jest zakatarzone)

          – nie reagowanie na bodźce dźwiękowe (nie odwracanie głowy w kierunku źródła dźwięku, brak reakcji na polecenia, pytania itp.)

          – nie zwracanie uwagi na rozmówcę

          – trudności w czytaniu i pisaniu, ciągłe rozkojarzenie

          – wszelkie nieprawidłowości w budowie języka, warg, policzków

          – wady zgryzu

          – nieprawidłowa artykulacja (trudności z wymową głoski, która powinna być opanowana w wieku dziecka, wadliwa artykulacja – np. wsuwanie języka między zęby, mowa świszcząca)

          – jąkanie, zacinanie, mowa za szybka lub za wolna

          – chrapanie dziecka

          – mowa dziecka znacząco różni się od mowy rówieśników

          - opóźnienie rozwoju psychoruchowego.

           

           

          Jak wspierać rozwój mowy dziecka? Proste zabawy logopedyczne w domu

          Proste zabawy logopedyczne powinny być codziennością każdego dziecka. Poniżej przedstawiamy przykłady ćwiczeń, które wspierają rozwój mowy dziecka i stanowią profilaktykę logopedyczną. Są wśród nich:

          • ćwiczenia oddechowe
            •ćwiczenia artykulacyjne
            •ćwiczenia słuchowe
            •ćwiczenia motoryczne

          Jak wspierać rozwój mowy dziecka już od narodzin?

          Do umiejętności mówienia dziecko przygotowuje się w zasadzie od narodzin. Jego pierwsze czynności, takie jak ssanie, przeżuwanie pokarmów czy gryzienie przedmiotów, to podstawowy trening narządów artykulacyjnych, który wymaga pracy warg, języka, policzków i podniebienia. Przygotowuje on dziecko do prawidłowej realizacji głosek języka, którym będzie się posługiwać, a tym samym do komunikowania się z innymi. Tym, co znacząco utrudnia możliwość porozumiewania się, są bowiem wady wymowy. Mowa niezrozumiała dla otoczenia oddziałuje na kontakty społeczne i rozwój emocjonalny dziecka. Przeżywa ono coraz większą frustrację, gdy zdecydowanie więcej rozumie, niż potrafi przekazać.

          Rozwój mowy można wspierać u dziecka, gdy tylko przyjdzie na świat. Poza zabawami zachęcającymi małego człowieka do porozumiewania się z otoczeniem oraz wyrażaniem swoich potrzeb i myśli warto wprowadzić również proste ćwiczenia oddechowe, artykulacyjne, słuchowe oraz motoryczne, które będą stymulować prawidłowy rozwój mowy i stanowić profilaktykę logopedyczną. Poniżej znajdują się przykłady takich zabaw.

          Ćwiczenia oddechowe – kształtowanie prawidłowych nawyków oddechowych

          Ćwiczenia oddechowe są ważne, zwłaszcza gdy dziecko nawykowo oddycha przez usta. By uaktywnić również nos, najlepiej proponować maluchowi zabawy w wąchanie, wciąganie powietrza nosem i wydmuchiwanie go ustami. Na kolejnym etapie dziecko uczy się pobierać powietrze równocześnie i nosem, i ustami – to naturalny wdech w toku mowy.

          Propozycje zabaw logopedycznych - ćwiczenia oddechowe

          1. Dmuchanie na różne lekkie przedmioty, które można przesuwać, np. kolorowe piórka lub kroplę wody na stoliku.
          2. Zdmuchiwanie płomienia świeczki lub dmuchawców.
          3. Naśladowanie chrapania.
          4. Wprawianie oddechem w ruch wiatraczka.
          5. Przenoszenie przy użyciu słomki małych elementów, np. papierowych listków na rysunek drzewa.

           

          Ćwiczenia artykulacyjne – przygotowanie do prawidłowej wymowy

          Usprawnianie pracy mięśni artykulacyjnych, czyli języka, warg i podniebienia, wpływa na sposób wymowy głosek. Proste ćwiczenia, zwane “gimnastyką języka”, aktywizują aparat mowy, tak aby przy wymowie konkretnych głosek dzieci w prawidłowy sposób układały język lub wargi, np. przy głoskach t, d, l, n, s, z, c, dz szeroki język unosi się do wałka dziąsłowego za górnymi siekaczami i nie wysuwa się pomiędzy zęby, a przy głoskach p, b, m obie wargi stykają się ze sobą. Zaproponowane ćwiczenia można wykonywać przed lusterkiem, aby dziecko miało możliwość kontrolowania ruchów wzrokiem.

          Propozycje zabaw logopedycznych - ćwiczenia artykulacyjne

          1. Wysuwanie języka i poruszanie nim.
          2. Zlizywanie z warg i podniebienia masła orzechowego, miodu lub kremu czekoladowego.
          3. Unoszenie płaskiego języka do podniebienia.
          4. Liczenie językiem zębów.
          5. Sięganie językiem do tylnych zębów górnych.
          6. Przejeżdżanie językiem po dziąsłach i zębach przy zamkniętej buzi.
          7. Wysyłanie buziaków i cmokanie.
          8. Nadymanie policzków i pokazywanie, jak powoli uchodzi powietrze z balona
          9. Przesadne ziewanie.
          10. Głośny śmiech, np. z Chichraczem Olbrzymim
          11. Puszczanie baniek mydlanych.
          12. Picie wody przez słomkę lub robienie burzy w szklance wody przy użyciu słomki.
          13. Gryzienie twardych pokarmów (np. surowej marchewki), jedzenie łyżką oraz picie z kubka.


          Ćwiczenia słuchowe – rozwijanie słuchu fonematycznego

          To, jak dziecko słyszy, jest niezwykle istotne. Nie chodzi tu jedynie o słuch fizyczny. To, że dziecko słyszy, gdy mówisz do niego szeptem, nie oznacza, że jego mózg różnicuje zbliżone do siebie dźwięki mowy. 2 W ćwiczeniach słuchowych chodzi bowiem o rozwój umiejętności rozróżniania najmniejszych dźwięków mowy (fonemów) – słuch fonematyczny (fonemowy).

          Dzięki słuchowi fonematycznemu (fonemowemu) dziecko potrafi rozróżniać podobne głoski, np. p-b, sz-s, co przekłada się na umiejętność rozróżniania podobnych wyrazów, np. pąk – bąk, kasa – kasza, a także analizy i syntezy głoskowej, czyli wyodrębniania dźwięków ważnych dla zrozumienia wypowiedzi. Zaburzenia słuchu fonematycznego powodują trudności w rozumieniu i wykonywaniu poleceń, zapamiętywaniu i powtarzaniu dłuższych zdań, wierszyków czy piosenek, a także utrudniają nabywanie umiejętności czytania i pisania ze słuchu.

          Propozycje zabaw logopedycznych - ćwiczenia słuchowe

          1. Rozłożenie przed dzieckiem przedmiotów lub kart obrazkowychz realistycznymi zdjęciami obiektów oraz poproszenie go, by podało ten przedmiot lub tę kartę, którego nazwa została wypowiedziana. Ze starszymi dziećmi można trenować dzielenie wyrazów na sylaby, np. dziecko wskazuje parasol i mówi: pa-ra-sol.
          2. Odgadywanie dźwięków, które wydają różne przedmioty (np. pralka, odkurzacz, instrument muzyczny, radio) na podstawie nagrań z wydawanymi przez nie odgłosami. Podpowiedź mogą stanowić karty z ilustracjami tych obiektów.
          3. Podawanie sobie piłki z wymówieniem sylaby – osoba, która łapie, musi dodać kolejną sylabę, tak aby powstał sensowny wyraz, np. ka-sa, o-czy, ko-tek.
          4. Zabawy w domino głoskowe, czyli wymyślanie wyrazu na głoskę, na którą skończył się poprzedni wyraz.
          5. Szukanie rymów oraz wymyślanie jak najwięcej wyrazów zaczynających się lub kończących na daną głoskę.


          Ćwiczenia motoryczne – rozwój sprawności ruchowej

          Na rozwój mowy ma wpływ również sprawność ruchowa, zarówno w zakresie motoryki dużej (ruchy całego ciała pozwalające na przemieszczanie się: chodzenie, bieganie, skakanie), jak i motoryki małej (odpowiadającej za precyzyjne ruchy dłoni i palców). Ośrodki mózgu odpowiedzialne za ruchy ręki znajdują się blisko ośrodków odpowiadających za umiejętności artykulacyjne. Warto więc wprowadzać do repertuaru codziennych zabaw aktywności ruchowe i sensoryczne, rozwijające funkcje słuchowe, wzrokowe i dotykowe. Wielozmysłowa stymulacja wpływa nie tylko na poznawanie świata, lecz także rozwój językowy małego człowieka.

          Propozycje zabaw logopedycznych - ćwiczenia ruchowo-słuchowe

          1. Pompowanie balonika: fu-fu-fu, a potem recytowanie znanego wierszyka Baloniku nasz malutki... z jednoczesnym odsuwaniem się od siebie i opadnięciem na podłogę, gdy balon przerywa miarę i robi trach.
          2. Naśladowanie odgłosu pojazdu przedstawionego na karcie obrazkowej, np. samochodu (brum, brum), karetki (i-o, i-o) czy pociągu (tudum, tudum) i poruszanie sie po wyznaczonym torze w przestrzeni.
          3. Zabawa „w pociąg” – poruszanie się zgodnie z wyznaczonym tempem: najpierw lokomotywa rusza powoli (cz-cz-cz), potem jedzie coraz szybciej (cz, cz, cz, cz...), a na końcu hamuje przed stacją (cz, cz, cz, czszszszsz...)
          4. Bieg koników i śpiewanie piosenki „Koniki” z wykonywaniem wskazanych w niej ruchów: tupanie nogą (tup, tup, tup), stukanie kopytkiem (stuk, stuk, stuk), skakanie (hop, hop, hop).
          5. Wykonywanie umówionych czynności (np. kląskania, klaskania, chodzenia na palcach) na dźwięk konkretnego instrumentu, np. dzwoneczków, bębenka czy butelki z grochem.
          6. Wyjmowanie z pudełka różnych ilustracji (obrazki powinny być zakryte) i łączenie ich w pary – można do tego wykorzystaćkarty memory. Żeby je wyjąć, trzeba poprawnie powiedzieć (i najlepiej równocześnie wystukać na bębenku) zaklęcie, np. Puk, puk, puk, co to jest? Puk, puk, puk, Ty już wiesz!

          Propozycje ćwiczeń dłoni

          1. Rysowanie, pisanie, wodzenie palcem po śladzie połączone z wykonywaniem poleceń zachęcających dziecko do powtarzania rytmicznych wierszyków, naśladowania odgłosów oraz prawidłowego oddechu to świetny trening mowy.
          2. Lepienie kształtów z różnych mas sensorycznych: ciastoliny, plasteliny, kaszoliny, piankoliny.
          3. Przewlekanie koralików.
          4. Wycinanie wzorów.

          W przypadku trudności słuchowych i fonacyjnych u dziecka, warto skonsultować się z laryngologiem i foniatrą.

           

           Kuchenne zabawy logopedyczne

          Rodzice często słyszą od logopedy “proszę popracować z dzieckiem w domu”. Nie znaczy to, że musicie spędzać godziny na powtarzaniu nudnych ćwiczeń. Możecie to robić w formie zabawy, wykorzystując czas spędzony w kuchni podczas przygotowywania i spożywania posiłków. Ćwiczenia logopedyczne wykorzystujące jedzenie zawsze wzbudzają u dzieci wiele entuzjazmu. 

          Poniżej przedstawiamy propozycje ćwiczeń, które usprawnią oddech oraz poprawią ruchomość języka i warg. Wystarczy kilka minut dziennie, a domowe sprzęty i produkty spożywcze doskonale zastąpią pomoce z gabinetu logopedycznego. Wszystkie produkty wymienione w tym wpisie są tylko przykładowe i możecie je Państwo zamieniać na coś o podobnej strukturze/konsystencji. Chodzi tylko o wykorzystanie ich do pobudzania konkretnych ruchów poszczególnych elementów aparatu artykulacyjnego. 

           

          Ćwiczenia z wykorzystaniem jedzenia 

          • Zlizywanie czubkiem języka przy szeroko otwartych ustach z podniebienia czekoladowego kremu, fragmentu opłatka lub miodu. Wykonujemy to ćwiczenie przy szeroko otwartych ustach. 
          • Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu płatka śniadaniowego lub rodzynki. Ćwiczenie wykonujemy przy szeroko otwartych ustach. Trzymając rodzynkę możemy na zmianę otwierać i zamykać usta. 
          • Oblizywanie ust posmarowanych miodem, dżemem lub kremem czekoladowym. Wykonujemy to ćwiczenie przy szeroko otwartych ustach. 
          • Zlizywanie czubkiem języka rozsmarowanego na talerzu miodu, dżemu lub keczupu, w kształcie np. koła, serca, kwiatka. 
          • Zbieranie czubkiem języka z talerzyka lub serwetki pojedynczych ziarenek 
            ryżu preparowanego. 
          • Jedzenie paluszków bez przytrzymywania ich dłonią. 
          • Wciąganie spaghetti bez użycia rąk. 
          • Dmuchanie na chrupki kukurydziane zawieszone na nitce, a następnie zjadanie bez sięgania po nie rękami. 
          • Rysowanie na talerzu obrazka używając języka i jogurtu czy dowolnego serka (język układamy w szpic). 
          • Chwytanie samymi wargami drobnych okruszków, np. ciastek, chleba - to ćwiczenie usprawnia mięśnie warg. 
          • “Wąsy z chrupek kukurydzianych”: umieszczamy paluchy kukurydziane pomiędzy nosem a górną wargą i utrzymujemy jak najdłużej. 

           

          Ćwiczenia oddechowe ze słomkami do napojów 

          • Przysysanie i przenoszenie przy pomocy słomki chrupek, kulek czekoladowych lub płatków śniadaniowych z talerzyka do miseczki. Słomka powinna być przytrzymywana środkiem ust i nie powinna być przygryzana. Przeniesione jedzonko można zjeść. 
          • Przez słomkę dmuchamy na chrupki, kulki papieru, prowadząc je wzdłuż toru ułożonego z klocków. 
          • Pijemy gęste jogurty lub soki przez słomki o różnych kształtach – to świetne ćwiczenie podniebienia miękkiego, szczególnie dla tych dzieci, które mają problemy z wymową głosek [k] i [g]. 
          • „Gotujemy wodę”: dmuchamy przez słomkę do szklanki z wodą tworząc bąbelki, następnie pijemy wodę przez słomkę. To ćwiczenie uczy różnicowania wdechu i wydechu. 
          • „Wulkan”: dmuchamy przez słomkę do szklanki z niewielką ilością wody i kroplą płynu do mycia naczyń. UWAGA! To ćwiczenie dla dzieci, które radzą sobie z dmuchaniem przez słomkę, aby uniknąć połknięcia wody z płynem. 

           

          Ćwiczenia oddechowe z wykorzystaniem folii aluminiowej

          • Dmuchanie na zwiniętą w kulkę folię aluminiową wprawiając ją w ruch 
            obrotowy na talerzu z wysokimi brzegami.   
          • „Piłka nożna”: na stole, czyli “boisku”, dmuchamy na kulkę z folii aluminiowej, wdmuchujemy ją do bramki ułożonej z klocków albo dwóch kubków i słomek jako ograniczników. 
          • “Strzał do kosza”: dmuchanie na kulkę z folii aluminiowej, przez rurkę po folii spożywczej do kubka. 
          • Wdmuchiwanie na szufelkę kulek z folii aluminiowej (mogą być też kulki waty, papieru). 

           

          Miłej zabawy podczas czekania na obiad.